Als een erfgenaam een erfenis beneficiair aanvaard, dan schrijft de wet voor dat de nalatenschap moet worden vereffend. Dat is ook het geval als sprake is van meerdere erfgenamen, waarvan er maar één de nalatenschap beneficiair aanvaardt. Wat is vereffenen/de vereffening en welke stappen moeten in elk geval worden gezet? Lees in deze bijdrage wat…

Lees meer

Uit de praktijk blijkt dat mensen geregeld voor zuivere aanvaarding kiezen, omdat vereffenen ingewikkeld klinkt en duur lijkt. Dat kan soms het geval zijn, maar hoeft zeker niet! Hieronder beantwoorden we de meest gestelde vragen over de vereffening; om meer duidelijkheid te bieden en te proberen te voorkomen dat u door een gebrek aan kennis de onveilige weg van zuivere aanvaarding kiest.

Inhoudsopgave

Wanneer moet een nalatenschap worden vereffend?

Als één of meer erfgenamen de erfenis beneficiair hebben aanvaard, zal de nalatenschap in beginsel moeten worden vereffend. Die situatie gaat “van rechtswege” en dus automatisch in. Heeft de rechtbank een vereffenaar benoemd? Ook dan zal de nalatenschap moeten worden vereffend.

Wat betekent vereffenen?

Vereffenen betekent dat u de nalatenschap moet afwikkelen op een voor schuldeisers controleerbare manier. Tijdens de vereffening moeten de erfgenamen/vereffenaars de belangen van de schuldeisers zoveel mogelijk waarborgen. De wet heeft daarvoor een aantal regels gegeven. 

Als men die regels naleeft en er na het betalen van de schuldeisers een restant overblijft, kan met dat vervolgens verdelen.

De vereffening wordt dan ook wel eens vergeleken met de afwikkeling van een faillissement. Sommige bepalingen uit de faillissementswet zijn op de vereffening van nalatenschappen van toepassing.

Dat klinkt ingewikkeld, maar valt in veel gevallen reuze mee.

Na beneficiaire aanvaarding treedt namelijk de zogenoemde “lichte vereffening” in werking. Dat in tegenstelling tot de “zware vereffening”, die men moet volgen als de rechtbank een vereffenaar heeft benoemd.

Wie is vereffenaar?

Als één of meer erfgenamen de nalatenschap beneficiair aanvaarden, zijn al die erfgenamen samen van rechtswege vereffenaar. Dat betekent dat zij gezamenlijk de nalatenschap zullen moeten beheren en gezamenlijk aan de verplichtingen van de vereffening moeten voldoen. 

Soms is dat lastig, bijvoorbeeld als de erfgenamen-vereffenaars niet op één lijn zitten. In dat geval kan men ervoor kiezen om het beheer aan één iemand toe te kennen, een andere taakverdeling af te spreken, of om door de rechtbank een (professionele) vereffenaar te laten benoemen. Dat kan een notaris, (erfrecht) advocaat of andere professional zijn.

Wat is het verschil tussen de “lichte” en “zware” vereffening?

Lichte vereffeningsprocedure

Als de nalatenschap beneficiair is aanvaard, dan is in beginsel de zogenoemde lichte vereffening van toepassing.

Kort gezegd betekent dit dat men een boedelbeschrijving moet opstellen, de nalatenschap goed moet beheren, abonnementen moet opzeggen, en de schuldeisers van de nalatenschap moet betalen.

Als de erfgenamen/vereffenaars alle schulden van de nalatenschap kunnen betalen, dan eindigt de vereffening na het betalen daarvan. Als er een restant overblijft, kunnen de erfgenamen dat verdelen. Het is niet nodig om daarvoor de kantonrechter te benaderen. 

Deze lichte vereffening is doorgaans van toepassing en is meestal voor de erfgenamen ook goed zelfstandig uit te voeren. Een boedelbeschrijving maken is iets dat eigenlijk altijd zou moeten gebeuren en datzelfde geldt voor de betaling van de schuldeisers. 

Let wel op!

Blijkt tijdens de vereffening dat de schulden hoger zijn dan de baten? Dan moet u de kantonrechter daarvan (wel) op de hoogte brengen! Het is ook belangrijk dat u dat doet, want blijft dat achterwege dan kan dat in sommige gevallen vervelende consequenties hebben.

Heeft de kantonrechter uw melding ontvangen, dan kan hij extra (zwaardere) verplichtingen opleggen, zoals (bijvoorbeeld) het in het openbaar oproepen van de schuldeisers en/of het neerleggen van een uitdelingslijst.

Wilt u als erfgenaam-vereffenaar meer weten over de verplichtingen? Kijk dan even naar de richtlijnen vereffeningen nalatenschappen.

Zware vereffeningsprocedure 

Is door de rechtbank een vereffenaar benoemd, of heeft de kantonrechter de lichte vereffening op een bepaalde manier verzwaard, dan is de zogenoemde zware vereffeningsprocedure van toepassing. 

De belangrijkste taken van de door de rechtbank benoemde vereffenaar zijn:

  • Zijn benoeming bekend maken in de Staatscourant;
  • Het inventariseren en beheren van de nalatenschap, en de daartoe benodigde gegevens opvragen;
  • Het opsporen van de erfgenamen, indien zij niet allen bekend of vindbaar zijn;
  • Het met bekwame spoed opmaken van een boedelbeschrijving, waarin de (voorlopig erkende en betwiste) schulden van de nalatenschap zijn opgenomen;
  • Het neerleggen van deze boedelbeschrijving ten kantore van een boedelnotaris, of als deze ontbreekt: bij de kantonrechter;
  • Het aan de kantonrechter vragen van de termijn waarbinnen de schuldeisers van de nalatenschap moeten worden opgeroepen;
  • Het oproepen van de bekende schuldeisers van de nalatenschap (en het in het openbaar oproepen van onbekende schuldeisers) om hun vordering bij de vereffenaar in te dienen;
  • Het (laten) doen van aangifte(n) inkomstenbelasting en erfbelasting, voor zover dat nog niet is gedaan;
  • Het zo nodig te gelde maken (verkopen) van goederen van de nalatenschap om de schuldeisers van de nalatenschap uiteindelijk te kunnen voldoen;
  • Het maken van een uitdelingslijst en het opstellen van de rekening en verantwoording, en die stukken neerleggen bij de boedelnotaris of ter griffie van de kantonrechter;
  • De schulden van de nalatenschap betalen conform de uitdelingslijst (nadat die verbindend is geworden);
  • Een eventueel restant afgeven aan de erfgenamen.

Wilt u meer informatie over de zware variant? kijk dan in de Richtlijnen vereffening nalatenschap .

De zware vereffeningsprocedure is (dus) aan  meer regels gebonden dan de lichte variant, maar geldt in beginsel alleen als door de rechtbank een vereffenaar is benoemd. 

Bij beneficiaire aanvaarding hoeft u dus niet direct voor de zware variant te vrezen. Gaandeweg kan de procedure in voorkomende gevallen wel omslaan van de lichte naar de zware variant. Dit gebeurt als de kantonrechter (bepaalde) verplichtingen uit de zware variant oplegt, of wanneer u of een andere belanghebbende na verloop van tijd (alsnog) een verzoek tot benoeming van een vereffenaar indient (en de rechtbank dat verzoek toewijst).

Wanneer benoemt de rechtbank een vereffenaar ?

De rechtbank kan een (professionele) vereffenaar benoemen, als een erfgenaam/belanghebbende daarom verzoekt. Zo een verzoek kan alleen worden ingediend door een advocaat namens een aantal in de wet genoemde belanghebbenden. 

Wie is belanghebbende? Wanneer kan de rechtbank een verzoek toewijzen? Dat hangt af van de situatie. De wet onderscheidt twee gevallen.

  1. De nalatenschap is beneficiair aanvaard.

    In dit geval kan een verzoek worden ingediend door een erfgenaam. Ook een belanghebbende of het Openbaar Ministerie kan het verzoek indienen. In dat geval kan de rechtbank het verzoek toewijzen als:
  • Hij die met het beheer van de nalatenschap is belast in ernstige mate tekort schiet;
  • Hij die met het beheer is belast daartoe niet geschikt is;
  • Hij die met het beheer is belast niet voldoet aan een last of tot zekerheidsstelling;
  • Als de schulden van de nalatenschap de baten lijken te overtreffen;
  • Als tot de verdeling van de nalatenschap wordt overgegaan, voordat de nalatenschap is vereffend.
  1. De nalatenschap is niet beneficiair aanvaard.

    Ook dan kan de rechtbank een vereffenaar benoemen en wel in de volgende gevallen:
  • Op verzoek van een belanghebbende of het Openbaar Ministerie; als er geen erfgenamen zijn, het niet bekend is of er erfgenamen zijn, of als de nalatenschap niet door een executeur wordt beheerd en de erfgenamen die bekend zijn de nalatenschap geheel of gedeeltelijk onbeheerd laten;
  • Op verzoek van een schuldeiser van de nalatenschap; als tot de verdeling van de nalatenschap wordt overgegaan voordat de opeisbare schulden van de nalatenschap zijn betaald, of voor hem het gevaar bestaat dat hij niet zal worden voldaan (omdat de nalatenschap ontoereikend is, zij niet behoorlijk wordt beheerd, of omdat een andere schuldeiser zich op de goederen van de nalatenschap gaat verhalen);
  • Op verzoek van een (privé) schuldeiser van een erfgenaam, als zijn belang door een gedraging van de executeur of de erfgenaam ernstig wordt geschaad. 

Wanneer is vereffening niet (meer) verplicht?

Ondanks beneficiaire aanvaarding hoeft men een nalatenschap niet te vereffenen als:

  • Er een executeur is benoemd die kan verklaren dat de nalatenschap ruimschoots toereikend (voldoende) is om de schulden van de nalatenschap te kunnen voldoen;

LET OP: De keerzijde hiervan is dat de executele komt te vervallen als sprake is van een situatie van vereffening. Beneficiair aanvaarden wordt dan ook wel eens gebruikt als truc om van een ongewenste executeur af te kunnen komen. Die actie zal slagen, tenzij de executeur kan verklaren dat de nalatenschap ruimschoots toereikend is. In dat geval zal hij – ondanks de beneficiaire aanvaarding – in functie blijven.

  • De langstlevende partner de nalatenschap zuiver heeft aanvaard en de nalatenschap volgens de wettelijke verdeling zal worden verdeeld;
  • Een erfgenaam verplicht is om beneficiair te aanvaarden (bijvoorbeeld namens een minderjarige of onder curatele gestelde), maar door de wettelijke vertegenwoordiger van deze erfgenaam bij de kantonrechter om een ontheffing van vereffening is gevraagd.

Heeft een vereffenaar recht op loon? Wat kost een vereffenaar?

Als de erfgenamen samen vereffenaar zijn, dan hebben zij geen recht op loon. Besluit u om één van de erfgenamen als gevolmachtigde aan te wijzen? Of vraag u een ander om de nalatenschap te vereffenen, dan zult u – desgewenst – afspraken moeten maken over de beloning. Op grond van de wet bestaat in die gevallen namelijk geen automatisch recht op loon.

Dat is anders als een vereffenaar door de rechtbank is benoemd.

In dat geval zal de kantonrechter aan het eind van de vereffening het loon van de vereffenaar vaststellen. In voorkomende gevallen kan de vereffenaar gedurende de vereffening om een voorschot vragen.

Bij het vaststellen van het loon houdt de kantonrechter rekening met het belang van de vereffenaar. Als u als vereffenaar tevens erfgenaam bent, zal de kantonrechter daar ook rekening mee houden. Daarnaast speelt de omvang van de nalatenschap een rol bij het vaststellen van het loon.

Als door de rechtbank een professionele vereffenaar is benoemd (bijvoorbeeld een notaris of een erfrecht advocaat), dan zal de kantonrechter bij het vaststellen van het loon kijken naar de zogenoemde Recofa richtlijnen. Daarin staan de tarieven genoemd die curatoren bij faillissement in rekening mogen brengen. De omvang van het te hanteren uurtarief hangt mede af van het aantal ervaringsjaren van de betrokken persoon. 

De kosten van een professioneel vereffenaar kunnen substantieel zijn. Is sprake van een professional met meer dan 11 jaar ervaring, dan bedraagt het uurtarief in beginsel ruim € 350,- excl BTW.

Wie betaalt de vereffenaar?

Het loon van de vereffenaar is een schuld van de nalatenschap die heel hoog in rang is (voorrang heeft op de meeste andere schulden). Het is dus in beginsel de nalatenschap die de vereffenaar betaalt. Indirect betalen de erfgenamen dus de vereffenaar. Nadat zijn loon is betaald, zal duidelijk zijn wat voor de verdeling van een eventueel restant resteert.

Is de nalatenschap niet toereikend om het salaris van de vereffenaar te betalen, en zijn er erfgenamen die de nalatenschap zuiver hebben aanvaard, dan zijn zij in beginsel gehouden in te staan voor het loon van de vereffenaar. Wilt u een verzoek tot het benoemen van een vereffenaar indienen, dan zult u ook daarmee rekening moeten houden.

Benoemen van een vereffenaar en geschillen tijdens de vereffening

Komen de erfgenamen er samen niet uit, of is er een andere grond waarop het benoemen van een vereffenaar de aangewezen weg is, dan kan een verzoek tot het benoemen van een vereffenaar worden ingediend door een advocaat. In het verzoek zal idealiter de beoogde vereffenaar zijn genoemd, voorzien van een bereidverklaring van zijn of haar kant. 

Na het verzoek zullen de overige belanghebbenden een reactie naar de rechtbank kunnen sturen (een verweerschrift). Daarna vindt vaak een mondelinge behandeling plaats. Vervolgens zal de rechter uitspraak doen. Benoemt de rechtbank een vereffenaar, dan zullen de erfgenaam (of zal de executeur) het beheer aan de vereffenaar moeten overdragen en zal rekening en verantwoording moeten worden afgelegd over het tot dan toe gevoerde beheer.

Veel gestelde vragen over en geschillen mbt de vereffenaar en de vereffening van een Erfenis.

Tijdens de vereffening kunnen veel vragen en geschillen ontstaan.

Wat zijn de bevoegdheden van de vereffenaar, wat gebeurt er als u het niet eens bent met de verkoop van bijvoorbeeld een woning, of als u het niet eens bent met de erkenning van een schuld of de vaststelling van het loon? Kunt u daar iets tegen doen? Kan de vereffenaar worden ontslagen?

Bent u vereffenaar en vraagt u zich af wat uw  bevoegdheden en verplichtingen zijn? Wordt u belemmert bij verkoop? Worden gegevens achtergehouden? Of wordt u geconfronteerd met weigerachtige erfgenamen, een ontslagverzoek of aansprakelijkheidsstelling?

Proper Advocatuur heeft veel ervaring in vereffeningskwesties opgedaan door op te treden als (contactpersoon/medewerker van de) vereffenaar, door vereffenaars (en erfgenamen) gaandeweg de vereffening te adviseren, en te procederen daar waar het zowel de benoeming als het  ontslag van een vereffenaar betrof.

Wat is een vereffenaar?

Een vereffenaar is de persoon die een nalatenschap moet vereffenen.

Als een nalatenschap door één van de erfgenamen beneficiair is aanvaard, dan moet de nalatenschap worden vereffend. De erfgenamen zijn samen vereffenaar en zullen de nalatenschap volgen de regels van de zogenoemde “lichte vereffeningsprocedure” moeten vereffenen.

De erfgenamen kunnen uit hun midden ook één iemand aanwijzen om de nalatenschap te vereffenen. Ze kunnen ook een derde vragen dat te doen. Doen zij dat, dan gaat dat door middel van een volmacht.
In sommige gevallen kan de rechtbank een (professionele) vereffenaar benoemen. Gaat de rechtbank daartoe over, dan zullen de regels van de zogenoemde “zware vereffening” moeten worden gevolgd.

Wat doet een vereffenaar?

Een vereffenaar moet de nalatenschap afwikkelen op een voor schuldeisers controleerbare manier. Om dat te kunnen waarborgen gelden voor de vereffening een aantal bijzondere regels. Is sprake van een erfgenaam-vereffenaar, dan is de zogenoemde “lichte vereffening” van toepassing. Is sprake van een door de rechtbank benoemde vereffenaar, dan moeten de regels van de “zware vereffening” worden gevolgd.

Kort gezegd beheert de vereffenaar de nalatenschap en is zijn taak ervoor te zorgen dat de schuldeisers van de nalatenschap worden opgeroepen en betaald. Zijn al de schuldeisers betaald en is er daarna nog iets over? Dan zal dit restant aan de erfgenamen moeten worden afgegeven en kunnen de erfgenamen dat verdelen.

Wat kost een vereffenaar?

Is sprake van een situatie waarin de erfgenamen tevens vereffenaar zijn? Dan hebben zij geen wettelijk recht op loon.

Een door de rechtbank benoemde vereffenaar heeft wel recht op loon. Het loon van die vereffenaar wordt aan het einde van de vereffening door de kantonrechter vastgesteld. Bij de vaststelling houdt de kantonrechter rekening met het belang van de vereffenaar en de omvang van de nalatenschap. Is een professioneel vereffenaar benoemd, dan wordt het loon in beginsel vastgesteld aan de hand van de zogenoemde Recofa richtlijnen. De kosten van een professioneel vereffenaar kunnen substantieel zijn. Is sprake van een professional met meer dan 11 jaar ervaring, dan bedraagt het uurtarief in beginsel ruim € 350,- excl BTW.

Wie betaalt de vereffenaar?

De vereffenaar moet uit de nalatenschap worden betaald. Het loon en de kosten van de vereffening zijn volgens de wet schulden van de nalatenschap. Schulden die hoog in rang zijn en vóór gaan op de meeste andere schulden.

Is de nalatenschap niet toereikend om het salaris van de vereffenaar te betalen en zijn er erfgenamen die de nalatenschap zuiver hebben aanvaard, dan zijn zij in beginsel gehouden in te staan voor het loon van de vereffenaar. Denk dus goed na voordat u aan de rechtbank verzoekt om een vereffenaar te laten benoemen!

Hoe kan ik een vereffenaar laten benoemen?

Komt u er onderling niet uit en wilt u een vereffenaar laten benoemen? Dat kan. U zult dan een verzoekschrift moeten laten indienen bij de rechtbank door een advocaat. 

Laat u zich wel eerst goed adviseren over de gevolgen en de kosten! Niet alleen over de kosten van de procedure om tot een benoeming te (kunnen) komen, maar ook over de kosten/het loon van de professioneel benoemde vereffenaar.

Geïnteresseerd in een gesprek met een erfrecht specialist?

Omdat wij een goede klik heel belangrijke vinden en omdat wij vinden dat de drempel naar goed advies zo laag mogelijk moet zijn, bieden wij u de mogelijkheid van een geheel vrijblijvend eerste telefonisch kennismakingsgesprek.

Vrijblijvend telefonisch gesprek

Bel: +31 72 851 53 74

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.
Scroll naar boven