Levenstestament
De regie over uw leven, ook als u dat zelf niet (meer) kunt.
Geschatte leestijd: 6 minuten
In een levenstestament kunt u uw wensen en voorkeuren vastleggen met betrekking tot medische zorg, financiële beslissingen en andere persoonlijke aangelegenheden. Dit voor het geval dat u dat op enig moment zelf niet meer kunt. Een levenstestament heeft gelding tijdens uw leven, terwijl een “gewoon” testament juist dingen regelt voor na het overlijden. Met een…
Wat is een levenstestament?
Het levenstestament is een belangrijk instrument om regie te houden over zaken als gezondheidszorg en vermogensbeheer.
In een levenstestament kunt u uw wensen en voorkeuren vastleggen met betrekking tot medische zorg, financiële beslissingen en andere persoonlijke aangelegenheden. Dit voor het geval u zelf niet meer in staat bent om beslissingen te nemen.
Wanneer speelt de vraag naar het opstellen van een levenstestament?
Gelukkig komt het levenstestament steeds meer en vaker ter sprake. Feit is dat 1 op de 5 mensen op enig moment wordt geconfronteerd met dementie en als wilsonbekwaam wordt beschouwd.
Dat kan ook om andere redenen gebeuren, bijvoorbeeld als gevolg van een ongeluk. Situaties waar we liever niet aan denken, maar die wel voorkomen.
Als u wilsonbekwaam wordt kunt u (in beginsel) uw wil niet meer bepalen en kunt u ook geen beslissingen meer nemen. Dat maakt dat u formeel bezien (bijvoorbeeld) niet meer over uw bankrekening kunt beschikken en ook dat u uw woning – zou dat op enig moment nodig of wenselijk zijn – niet meer kunt verkopen.
Veel mensen denken dat als zij gehuwd zijn, of als er kinderen zijn, die echtgenoot of die kinderen beslissingen namens hen kunnen nemen. Soms is dat het geval (bijvoorbeeld als sprake is van een gemeenschappelijke bankrekening), maar vaak ook niet. Een echtgenoot of kind mag niet zomaar u bankzaken gaan regelen.
Kunt u op enig moment zelf geen beslissingen meer nemen – en is er niets geregeld – dan kan het voorkomen dat uw echtgenoot of kind naar de rechter zal moeten gaan om een bewindvoerder te laten benoemen. Dat kan ook betekenen dat uw echtgenoot (vervolgens) telkens naar de kantonrechter moet om toestemming te vragen voor bepaalde uitgaven of bijvoorbeeld de verkoop van de woning. Dat brengt niet alleen kosten met zich, maar is ook een hoop “gedoe”.
Bovendien voelt het vaak niet goed; hoezo moet uw echtgenoot opeens toestemming vragen om over uw eigen vermogen te kunnen beschikken?
Dit soort scenario’s kunt u voorkomen door het opstellen van een levenstestament. Een levenstestament kan alleen worden gemaakt zo lang u nog wilsbekwaam bent.
Wat staat er in een levenstestament?
Dat hangt af van uw wensen. Bij het opstellen van een levenstestament heeft u – net als bij een gewoon testament – de regie.
In een levenstestament geeft u (als levenstestateur) een andere persoon een volmacht. Die gevolmachtigde treedt doorgaans voor u op vanaf het moment dat u dat zelf niet meer kunt.
In een levenstestament kunnen verschillende volmachten worden opgenomen. Zo kan een gevolmachtigde (bijvoorbeeld) bevoegdheden krijgen op het gebied van medische beslissingen, vermogensbeheer, het doen van schenkingen en/of het regelen van een verhuizing.
Wanneer gaat de volmacht in?
Dat bepaalt u zelf. U kunt ervoor kiezen de volmacht op elk door uw gewenst moment in te laten gaan, bijvoorbeeld op het moment dat u wilsonbekwaam wordt. In zo een geval kan nog wel eens discussie ontstaan, want hoe en door wie wordt de wilsonbekwaamheid vastgesteld?
Om discussies op dat vlak te voorkomen, wordt vaak opgenomen dat de volmacht direct in gaat. Dus op een moment dat van wilsonbekwaamheid nog geen sprake is. Dit gebeurt geregeld in situaties waarin een echtgenoot of kind als gevolmachtigde wordt aangewezen.
Wat is het verschil tussen een bankvolmacht en een volmacht in een levenstestament?
Een “gewone” bankvolmacht vervalt officieel op het moment dat u wilsonbekwaam wordt. Dat is niet zo als de volmacht in een levenstestament is opgenomen. Let op: meldt u wel aan de bank dat u een levenstestament hebt opgesteld om ervoor te zorgen dat bankzaken op grond van het levenstestament ook daadwerkelijk kunnen worden geregeld.
De rol van de notaris
Hoewel in sommige gevallen ook met een gewone volmacht kan worden gewerkt, geeft de volmacht die is vervat in een levenstestament het meest zekerheid en rust.
Een levenstestament kunt u laten opstellen door een notaris. De notaris kan u adviseren over de juridische aspecten en helpen bij het formuleren van heldere en afdwingbare bepalingen.
Laat u uw wensen vast leggen in een door een notaris opgesteld levenstestament, dan wordt het document geregistreerd in het Centraal Levenstestamentenregister. Een register dat door notarissen is te raadplegen. Uw volmacht kan op die manier nooit “kwijt raken”.
Maak vrijblijvend telefonisch kennis met een erfrecht specialist.
Veel gestelde vragen over Levenstestament
Een levenstestament is een notariële akte waarin u vast legt wie namens u beslissingen kan en mag nemen als u dat zelf niet meer kunt.
Een testament bepaalt wat er met uw vermogen (nalatenschap) gebeurt na uw overlijden. En ziet dus op de situatie na de dood.
Een levenstestament heeft betrekking op situaties waarin u nog leeft, maar zelf niet meer in staat bent om beslissingen te nemen. In een levenstestament heeft u daarin voorzien en heeft u – op het moment dat u dat nog kon – bepaalde beslissingen genomen. De in het levenstestament benoemde gevolmachtigden zullen die beslissingen kunnen (en in beginsel: moeten) uitvoeren.
U kunt in beginsel iedereen benoemen en u kunt ook meerdere personen benoemen. Vaak wordt ervoor gekozen een echtgenoot of een kind als gevolmachtigde te benoemen, maar het komt ook voor dat een professional wordt benoemd.
Heeft u geen levenstestament en wordt u op enig moment wilsonbekwaam? Dan komt in beginsel alles stil te staan. Bij wilsonbekwaamheid kunt u formeel niet meer over uw bankrekening beschikken en een eventueel eerder gegeven “gewone” bankvolmacht komt bij wilsonbekwaamheid te vervallen. Ook andere beslissingen, zoals bijvoorbeeld die tot verkoop van uw woning of het inschakelen van bepaalde zorg, kunt u niet meer nemen.
In zulke situaties zal de kantonrechter moeten worden benaderd om een bewindvoerder en/of mentor te benoemen. Na de benoeming is die persoon degene die namens u beslissingen kan en mag nemen. Bij grote beslissingen zal die persoon wel eerst toestemming moeten vragen aan de kantonrechter.
Zo lang als u in leven bent is het levenstestament geldig, tenzij u het herroept of wijzigt.
Zolang u wilsbekwaam bent, kunt u uw levenstestament veranderen. U kunt het herroepen en/of wijzigen.